Lạm phát là thuật ngữ không còn mới lạ trong đời sống. Đặc biệt, khi tình hình dịch bệnh ngày càng căng thẳng kéo dài, vấn đề này lại càng được quan tâm hơn nữa. Tỷ lệ lạm phát Việt Nam 2021 chắc chắn sẽ có nhiều điều thay đổi đáng kể so với các kỳ trước.
Lạm phát là gì?
Lạm phát là mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ tăng lên một cách liên tục theo thời gian đồng thời một loại tiền tệ nào đó sẽ bị sụt giảm về giá trị. Khi mức giá chung của hàng hóa và dịch vụ tăng cao, dẫn đến việc một đơn vị tiền tệ lúc này sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn so với cùng một giá tiền trước đây. Vì vậy lạm phát hay cũng chính là sự phản ánh việc suy giảm sức mua trên một đơn vị tiền tệ.
Có 3 mức độ lạm phát:
- Lạm phát tự nhiên: từ 0% – dưới 10%
- Lạm phát phi mã: 10% – dưới 1000%
- Siêu lạm phát: trên 1000%
Cách thức đo lường tỷ lệ lạm phát?
Bằng cách theo dõi sự thay đổi về giá cả của một lượng lớn các hàng hóa và dịch vụ trong một nền kinh tế, người ta sẽ đo lường được lạm phát. Thông thường sự thay đổi này được dựa trên dữ liệu do các tổ chức Nhà nước, các liên đoàn lao động và các tạp chí kinh doanh…thu thập.
Chỉ số giá tiêu dùng hay được gọi là chỉ số giá cả CPI được tính theo bình quân gia quyền của một nhóm các hàng hóa thiết yếu. Giá cả của các loại hàng hóa và dịch vụ được tổng hợp với nhau, sau đó đưa ra một chỉ số giá cả CPI để đo mức giá cả trung bình, đây là mức giá trung bình của một tập hợp các sản phẩm. Tỷ lệ lạm phát là tỷ lệ phần trăm mức tăng của chỉ số CPI sau khi đã đo lường này.
Trong mỗi một giai đoạn, giá mặt hàng này tăng, mặt hàng kia có thể giảm, nhưng nếu mức giá chung tăng lên, lạm phát sẽ xảy ra. Ngược lại, nếu mức giá chung giảm, giảm phát sẽ xảy ra. Nếu chỉ có giá cả của một vài mặt hàng đơn lẻ chẳng hạn như đường, gạo tăng lên thì đó không phải là lạm phát, mà đơn giản chỉ là sự mất cân đối tạm thời giữa cung và cầu trong ngắn hạn. Nếu lạm phát xuất hiện, giá trị của đồng tiền sẽ bị sụt giảm.
Ví dụ: Chỉ số CPI của Mỹ năm 2018 là 300,000 USD. Đến năm 2019, chỉ số CPI của Mỹ tăng lên là 310,000 USD. Suy ra, tỷ lệ lạm phát trong suốt 2018 ở Mỹ được tính bằng: ((310,000 – 300,000)/300,000) x 100% = 3,33%
Tỷ lệ lạm phát Việt Nam 2021 vá áp lực lạm phát
Quốc hội đề ra mục tiêu kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4% nhưng nhiều chuyên gia kinh tế khuyến nghị không thể chủ quan, lơ là trong việc kiểm soát lạm phát.
Đại diện cục Quản lý giá còn nhận định bên cạnh các tác động đến từ diễn biến tình hình thế giới hay áp lực tăng giá trong nước thì việc tiếp tục điều chỉnh giá một số dịch vụ theo lộ trình thị trường cũng có sự ảnh hưởng.
Như vậy, tỷ lệ lạm phát Việt Nam 2021 đang được kiểm soát theo đúng mục tiêu đề ra nhưng không thể đảm bảo bởi còn nhiều tác động.
Nguyên nhân gây ra tình trạng lạm phát hiện nay
Do tác động của hàng hoá trên thế giới
Hàng hóa thế giới từ đầu năm 2021 đến nay có đà tăng gần giống với thời điểm năm 2008. Trên thực tế, khi xuất hiện cú sốc hàng hóa vào năm 2008, chỉ số CPI tăng 19,89% và vào năm 2011, chỉ số là 18,13% bên cạnh nguyên nhân cung tiền tăng mạnh, lạm phát Việt Nam đã tăng mạnh từ lúc đó.
Trong năm nay, từ đầu năm đến hết tháng 4/2021, theo WB, giá năng lượng( dầu thô và than đá) tăng 30% so với đầu năm, giá hàng hóa khác( phi năng lượng) tăng 16%, trong đó giá phân bón tăng 24%, giá lương thực tăng 16% và giá kim loại, khoáng chất tăng 25%…
Việt Nam là một nước nhập khẩu khá nhiều nên việc những mặt hàng này( trừ lương thực) tăng giá có tác động khá nhiều lên mặt bằng giá cả nói riêng và lạm phát nói chung trong ngắn hạn. Chỉ số CPI tháng 4 so với tháng 3 giảm nhẹ( 0,04%) nhưng đã tăng 1,27% so với đầu năm và tăng 2,7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Lý do chính của tình trạng này chủ yếu là do mức cầu còn yếu( dù tăng 10% nhưng đó là so với mức tăng trưởng âm -2,8% hồi tháng 4 đầu năm 2020) và yếu tố vòng quay tiền.
Nếu xét về yếu tố lạm phát do tiền tệ, lạm phát cơ bản tháng 4/2021 so với tháng trước tăng nhẹ 0,07% và so với cùng kỳ năm trước thì chỉ tăng 0,95%. Tính chung cả 4 tháng, lạm phát cơ bản bình quân so với cùng kỳ năm 2020 chỉ tăng 0,74%. Như vậy, yếu tố giá cả là chủ yếu gây nên lạm phát, còn yếu tố tiền tệ ảnh hưởng không nhiều, ít nhất là tính đến thời điểm hiện nay.
Giá dầu tăng từ 25-30% sẽ làm chỉ số giá cả CPI của cả năm tăng 0,42-0,61 điểm %.Tuy nhiên, độ cao giãn của giá cả nguyên nhiên liệu đầu vào gồm các loại sắt, thép, nhôm, đồng, kẽm lại thấp hơn so với giá hàng hóa nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng của Việt Nam. Nếu giá những nguyên nhiên liệu này tăng từ 20-25% thì CPI chung sẽ tăng nhẹ 0,02-0,03 điểm%.
Tuy nhiên, sau giai đoạn tăng mạnh đầu năm, giá hàng hóa thế giới như giá dầu và tính cả một số nguyên nhiên liệu đầu vào lại đang có xu hướng chững lại bởi kinh tế toàn cầu chưa phục hồi vững chắc, dịch bệnh còn ngày càng nghiêm trọng trong khi hoạt hoạt động phân phối, tiêm vaccine còn nhiều bất cập; giá cả nhóm ngành giao thông, vận tải du lịch (đây là những nhóm chịu tác động lớn và trực tiếp từ việc giá dầu tăng) cũng đã tăng nhưng các giá cả nhóm này cũng chưa thể tăng mạnh như giai đoạn trước khi dịch xảy ra. Hơn nữa, dịch bệnh càng khiến quá trình phục hồi của nhóm ngành vận tải, du lịch bị đứt quãng khá nhiều.
Áp lực chi phí logistic và lạm phát
Theo Công ty Armstrong & Associates, chi phí logistics của Việt Nam cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực ASEAN và cao gấp 1,3 – 1,5 lần trung bình thế giới. Ngoài ra, tỷ trọng chi phí logistics trong giá thành sản phẩm cũng cao khiến tác động của việc tăng chi phí logistics đến việc hàng hóa tăng giá và lạm phát ở Việt Nam là điều khó tránh khỏi.
Chẳng hạn, so với năm 2020, nếu giá gạo hoặc giá lương thực xuất khẩu tăng 10% do chi phí logistics tăng thì giá gạo trong nước cũng tăng theo, thậm chí tăng lên cao hơn, khoảng 12-15%), tác động làm CPI chung tăng 0,4-0,5 điểm %.
Hy vọng với những thông tin liên quan đến tỷ lệ lạm phát Việt Nam 2021 trên đây, các bạn đã nắm được phần nào tình hình kinh tế nước ta hiện nay. Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch bệnh nghiêm trọng, việc kiểm soát lạm phát sẽ phải ưu tiên cho việc thúc đẩy nền kinh tế.