Hầu hết mọi người trong chúng ta luôn nghĩ rằng thời tiết và khí hậu hoàn toàn giống nhau, bởi chúng đều là hiện tượng khí tượng nói chung như mưa, nắng, gió, bão, sương mù, mây,…nhưng thực chất về bản chất chúng có sự khác biệt nhau khá rõ. Vậy thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào? Bài viết này chính là “chìa khóa” giúp bạn tìm ra lời giải đáp cho sự mơ hồ đó.
Khái niệm về khí hậu và thời tiết
Khí hậu là gì?
Khí hậu là các yếu tố khí tượng xảy ra bên trong khí quyển như về nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa,… ở một vùng hay một miền xác định trong suốt khoảng thời gian dài và tầm ba mươi năm cho khoảng thời gian trung bình đó.
Khí hậu chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố như địa hình vùng, độ cao, nằm ở tọa độ nào,… Ngoài ra, yếu tố về nhiệt độ và lượng mưa là những nguyên nhân làm cho khí hậu thay đổi ở mỗi một khu vực nhất định.
Mỗi một vòng đai nhiệt sẽ tương đương với một đới khí hậu. Khí hậu có tổng cộng năm vành đai, vì vậy nó tương ứng năm đới khí hậu bao gồm: khí hậu nhiệt đới ( một đới nóng), khí hậu ôn đới (hai đới ôn hòa), khí hậu hàn đới (hai đới lạnh).
Thời tiết là gì?
Thời tiết là toàn bộ trạng thái những yếu tố về khí tượng trong lớp khí quyển và trong một khoảng thời gian nhất định tại một vùng, miền nào đó. Điển hình như là nắng hay mưa, lạnh hay nóng hoặc khô hay ráo,…hầu hết những hiện tượng này đều diễn ra ở tầng đối lưu gồm những dòng chảy đối lưu lạnh dần khi lên cao.
Áp suất của không khí chính là nguyên nhân chủ yếu làm chi phối thời tiết nên có sự khác biệt nhau giữa vùng này với vùng khác. Những khí tượng như bão, gió, mưa, nắng thì được gọi chung là hiện tượng thời tiết và các khí tượng còn lại như không khí, lượng mưa, sức gió,… thì gọi là những yếu tố về thời tiết.
Thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào?
Điểm giống nhau
- Thời tiết và khí hậu đều là biểu hiện của các hiện tượng khí tượng tự nhiên như nắng, mưa, bão, sét, sương mù, mây,…
- Thời tiết và khí hậu đều là những hiện tượng khí tượng xảy ra ở một địa phương cụ thể, một vùng nhất định trên Trái Đất.
Điểm khác nhau
- Những hiện tượng khí tượng của thời tiết diễn ra trong một thời gian ngắn, còn khí tượng của khí hậu thì chúng diễn ra trong một khoảng thời gian dài, lặp đi lặp lại theo một chu kỳ nhất định. Chẳng hạn, miền Bắc một năm có 4 mùa là xuân, hạ, thu, đông và miền Nam thì có 2 mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa thì đây được gọi là khí hậu chứ không được gọi là thời tiết, vì chúng cứ lặp lại theo tháng, theo chu kỳ năm cố định, có tính quy luật.
- Về quy mô ảnh hưởng, thời tiết có phạm vi nhỏ, hẹp còn với khí hậu thì có phạm vi phân bố lớn hơn, rộng hơn gấp nhiều lần. Chẳng hạn, hôm nay có mưa ở một địa phương nhỏ trong một khu vực nào đó mà không có mưa ở hầu hết khu vực đó thì đó gọi là thời tiết chứ không phải khí hậu. Sức ảnh hưởng của khí hậu bao quát luôn cả thời tiết.
- Thời tiết dễ thay đổi còn đối với khí hậu thì luôn ổn định ở một vùng, miền nhất định. Chẳng hạn như bão, lũ xảy ra ở miền Trung nước ta vào dạo trước là thời tiết vì nó không tồn tại dài lâu mà đổi thay theo thời gian dựa vào tầng khí quyển. Còn mùa khô ở Sài Gòn nó luôn luôn ổn định theo chu kỳ năm và tạo nên cái gọi là “mùa nắng đặc sản” tại nơi đây.
Hy vọng với bài viết này bạn có thể khám phá ra nguồn kiến thức mới, hiểu thêm về sự đặc trưng của thiên nhiên và giải đáp những thắc mắc nằm trong câu hỏi Thời tiết và khí hậu khác nhau như thế nào? Chúc bạn từ nội dung trên có thể trả lời một cách chính xác và đầy đủ nhất, hoàn thành tốt các chuyên đề trong bộ môn Địa lý.